Onderwijs: het houdt vast, maar laat de essentie los

Beste,

beste leerling,
beste leerkracht,
beste leerlingbegeleider,
beste directeur,
beste minister,
beste,

Deze brief richt zich, vanuit de schrijver, naar de lezer.
De lezer, dat ben jij. De gerichtheid van het schrijven is ruimer en omvattender. Laat het mij even schetsen.

Ik ben Thijs, geëngageerd deel van LEJO. LEJO is een non profit organisatie, zonder winstbejag, met focus op proces, met wens tot inspiratie van het landschap waarin het zich beweegt. Jongeren emanciperen, dat doen we, binnen vrije tijd, jeugdopbouwwerk, tienerouders, vorming, en het onderwijs. Daarnaast neem ik nog rollen op in deze samenleving (van vader tot gitarist tot Gentenaar tot zoon tot …). Erg relevant deze rollen, maar in dit schrijven op de achtergrond.

Me bewegen in het (Gentse) onderwijslandschap trekt me aan, houdt me bezig en geeft energie. Onze hoofdopdracht kent de titel NAFT (NAadloos Flexibele Trajecten). Het is aangestuurd door twee departementen: Onderwijs en Opgroeien. We bewegen ons op het kruispunt tussen beide domeinen. Een uniek kruispunt. Een unieke wereld met unieke vaststellingen. Zonder winstbejag, met focus op proces, met wens tot inspiratie waarin het landschap zich beweegt. Ik herhaal graag de kern van LEJO en voeg ze graag toe aan het onderwijsverhaal.

Ik neem geen blad voor de mond: ons onderwijslandschap zit in een stevige kramp.

Krampachtig houdt het vast, maar laat het de essentie los. Het houdt zich strak vast aan een cultuur van weleer, een liberaal gedachtegoed dat we meedragen, dat ons voedt, dat steevast de boventoon mag nemen. Dit met het hoger doel bereiken, onze onderwijsexpertise (de eerste in de klas van Europa, de wereld) blijft een eindeloos streven.

Het houdt vast, maar laat de essentie los.

De essentie dat zijn de leerlingen en de leerkrachten, en iets minder bevattend, doch alles omvattend, de cultuur in en rond het onderwijs. Dat is de essentie van zich goed voelen, vertrouwen krijgen, groei en bloei, falen en balen, tegen de lamp, in de spotlight… Het ondersteunen van het opgroeiend kind om te mogen zijn in deze samenleving. Opgroeien in het onderwijs, zonder winstbejag.

Kunnen we hier even bij stilstaan? Kunnen we even de tijd nemen wat dit betekent? Kunnen we even onderzoeken wat nodig is om te mogen opgroeien in het onderwijs? Kunnen even we de balans tussen opgroeien en onderwijs bespreekbaar maken? Kunnen we even het instituut onderwijs wijzen op zijn verantwoordelijkheid? Kunnen we even de onderwijsminister zijn bejag tot winst als alarmerend beschouwen?

Het houdt vast, maar laat de essentie los.

Deze essentie zien wij dagdagelijks. Het doet ons vragen stellen. Een goed lezer las ze in de alinea hierboven. Wij zien leerlingen met noden tot rust, tot vertragen, tot op adem komen, tot stilstaan, tot ruimte om te groeien, tot herstel van zichzelf… Wij zien leerkrachten met noden tot rust, tot vertragen, tot op adem komen, tot stilstaan, tot ruimte om te groeien, tot herstel van zichzelf… We zien leerlingen en leerkrachten worstelen met deze zoektocht. Ze worstelen met de feitelijke ruimte die men hiervoor kan en mag nemen. We zien hen afgestraft worden in hun zoektocht omtrent zichzelf en we zien hen vanuit ‘onwelzijn’ zoeken naar ‘welzijn’. ‘Wel zijn’ ze hier met velen in. Ze schieten mee in de schoolse kramp. Krampachtig! Wat is de oplossing? Hoe kan je good practices aanhalen die hier een antwoord op bieden? Wat is er nodig? Hoe kunnen we dit veranderen?

Ja, dat klopt. Dit zijn dé vragen, die ook mogen, en moeten, gesteld worden.

Voor mij is er maar één antwoord. Eenvoudig en simpel: houd de essentie vast. De essentie, jij en ik, de leerlingen en de leerkracht, de mens.

Zolang we met mekaar samenleven, gaan we samen leven. En bij het samen leven ontstaan vragen, vraagstukken, zoektochten, twijfels, moeilijkheden, krachten en valkuilen. Mag het even? Natuurlijk mag het even! En niet zomaar ‘even’, maar zolang als nodig. Tijd nemen voor mekaar en voor de essentie is de eenvoudige sleutel. Zoek naar waarom gedrag zich stelt, zoek naar het verhaal achter de signalen, maak krachten en zorgen gedeeld, spreek erover. Luister en hoor ook wat ze zeggen.

“Alles begint bij luisteren”. Een quote van een gerenommeerd radiozender. Wel, ze zitten er pal op. Wij noemen dit ‘vraagverheldering’. De vele vragen die we allen hebben, binnen de schoolse muren soms concreter dan de anderen, zijn geweldig dankbare uitnodigingen om te verhelderen.

‍

Als je echt luistert, komt de essentie.

Als je echt luistert, maken we winst!

‍

Thijs, geëngageerd.